| Ziet u het ook? Een spin tussen de balken, een orgelpijl vol stof, bruin haar, maar ook een grijze ertussen. Tja, het is vaak het geval Je ziet vaak dingen over het hoofd en kleine dingen kun je ook niet zomaar zien; het is een kwestie van bewust kijken, details ontdekken. Dingen dichterbij halen, met een verrekijker of, als je geen verrekijker hebt, jouw ogen goed de kost geven, op een andere manier kijken, eerder kijken met de ogen van je hart. Een voorbeeld: het was 5 oktober 2018 en we hebben toen op die dag uit volle borst ‘Midden in de winternacht’ en ‘De herdertjes lagen bij nachte’ gezongen. Het lijkt wat vreemd, maar mijn vrouw en ik waren op pelgrimage in Israël en toen juist in Bethlehem. Echter de herders waren in geen velden of wegen te zien! Overal flats, puin en rotzooi, autokerkhoven. En de stal / geboortegrot: het is een Grieks-Orthodoxe kerk gebouwd boven over de geboortegrot heen, priesters die daar manen tot doorlopen, weinig devotie te ervaren en moeilijk voor te stellen, dat daar een kribbe heeft gestaan. We moesten onze fantasie gebruiken om voor te stellen, dat daar de kribbe heeft gestaan met een kind dat de wereld tot op de dag van vandaag verandert. We moesten met andere ogen kijken: de uitbundige kerken, de flats, de herrie en rotzooi achter ons laten en kijken met ons hart: hier zijn Maria, Jozef en Jezus geweest. Hier liggen de wortels van het Christendom. We moesten kijken, met verwondering, met de ogen van een kind, terug in de tijd. Een ander voorbeeld: wie zelf kinderen mag ontvangen, of wie stil staat bij de geboorte bij een kind, zal het waarschijnlijk als een wonder ervaren. Dat zo’n klein en hulpeloos wezen tot leven is gekomen in de moederschoot, en dat – meestal – alles erop en eraan zit. Mijn vrouw en ik beschouwden de geboorte van onze kinderen als een groot wonder en als een geschenk. Soms hoor ik zeggen: “we nemen een kind….” Dat doet in mijn ogen afbreuk aan het wonder ervan en verlaagt zwangerschap tot iets technisch, wat je kunt plannen en in de hand hebt. Ontdaan van het mysterie wat zich bij de geboorte van elk kind aandient. Het heeft te maken met hoe je tegen de werkelijkheid aankijkt. Als je met de ogen van het hart kijkt, dan zie je anders. Dat wat klein en ogenschijnlijk normaal is haal je dichterbij, zoals ik met m’n verrekijkerontwaar, wat met het blote oog nauwelijks waarneembaar is. Op vakantie in het buitenland kan ik vaak een heldere sterrenhemel aanschouwen. Ik ga dan op mijn rug liggen en kijk, kijk naar het fantastische firmament. De verrekijker schiet tekort dus moet ik een sterrenkijker erbij halen om de sterren dichterbij te halen en meer details te zien. Ik verwonder mij, dat wij als schepselen deel uit mogen maken van het oneindige heelal. Dat is toch geweldig! En dan vieren we vandaag Kerstmis: de geboorte van een kind, maar niet zomaar een kind. Ons geloof houdt ons voor, dat God mens is geworden in Jesus. Maar dat is Godsonmogelijk zullen velen denken, wat een verhaal, God die mens wordt. Onvoorstelbaar en dus kan het helemaal niet. Hoe kan ik me dat voorstellen, als ik niet eens open sta voor het geheim van het leven, voor alles wat je als mens niet in de hand hebt, voor allerlei wonderbaarlijke zaken, voor zoveel dat we ondanks alle techniek en wetenschap toch niet kunt ontrafelen of beïnvloeden. Het leven lijkt vaak ‘maakbaar’: we kunnen zoveel, we weten zoveel, geheimen blijven minder verborgen en voor alles lijkt een verklaring voor handen. Maar is het geen wonder dat je elke dag weer wakker wordt, dat je kunt opstaan en lopen? Je staat er meestal niet bij stil, tot het ogenblik dat je het niet kunt. Is het geen wonder, dat je kunt horen en zien, dat je kunt spreken? Het lijkt zo vanzelfsprekend, maar pas als je het niet meer kunt, weet je des te meer dat het niet zo gewoon is. Maar je moet het wel willen zien! De geboorte van een kind, de aarde, de zon, de maan en de sterrenhemel. De liefde, dat je van elkaar mag houden, de vriendschap, de dankbaarheid, de hoop. Verwonder je erover! Haal het dichterbij en sta erbij stil. Maar het betekent wel, dat ik moet kijken met andere ogen, de blik scherp zetten op wat misschien niet zo vanzelfsprekend is, mijn verrekijkergebruiken voor wat onzichtbaar is voor onze ogen. Hetzelfde wat ook Maria ervaren zal hebben: hoe is het in Godsnaam mogelijk? Maria baart niet slechts een kind, zij openbaart, zij stelt zich open en zij maakt plaats voor God. Geweldig toch, laat het tot je doordringen: God komt aan het Licht in een mens, Hij deelt ons leven, is Immanuel ‘God met ons’. Verwondering, ook bij de herders! Het evangelie moet je niet beluisteren als journalist. De geboorte van Jezus is geen reisverslag, geen geschiedenisboek en er zijn geen foto’s gemaakt van de geboorte, van de grot, van de herberg, van de herders en de drie wijzen uit het oosten. Maar los van het feit, dat de volkstelling daadwerkelijk heeft plaatsgevonden, is het een geloofsverhaal, dat getuigt van Gods liefde en genade. Daar mag je je over verwonderen. Wie alleen kijkt met een klinische blik, met de ogen van de wetenschap, met de ogen van de moderne mens, die bijna alles kan ontrafelen en verklaren, die lacht misschien iedereen uit, die aan het bijbelverhaal geloof hecht. Dat kan toch niet, en die mens ziet het dus niet! Maak van je ogen een verrekijker en kijk met andere ogen. Kijk met de ogen van je hart en zie veel mensen van goede wil. De ontploffing in de Tarwebuurt van Den Haag is een drama. Als je daar naar kijkt ben je nergens, het is een ramp. Maar tegelijk kun je anders kijken en dan zie je een enorme solidariteit. De stichting Lichtpuntjes, bestaande uit gewone buurtbewoners, die er zijn voor de slachtoffers, die eenvoudig doen waar behoefte aan is. Verwonder je en sta stil, en het geeft je een andere kijk. De uitzending van Scrooge op Loevestein ten bate van het Nationaal Fonds Kinderhulp heeft u wellicht ook gezien. Dat er zo grote kinderarmoede in Nederland bestaat is vreselijk, maar tegelijk mag je trots zijn, dat bijna 10.000 mensen zich opgeven als donateur en dat leed geledigd wordt. Door de actie wordt het dichterbij gehaald (verrekijker), en laat het zien dat mensen anders kijken en klaarstaan voor elkaar. Dat geldt ook voor Serious Request die 11 miljoen ophaalde voor kinderen met een metabole ziekte. Ik wil deze overweging besluiten met het volgende verhaal: Een jong stel komt wonen in een nieuwe buurt. Al meteen de volgende ochtend na het ontbijt ziet de jonge vrouw de wat oudere buurvrouw de was ophangen. Zij kijkt en zegt tegen haar partner: “Wat een vuile was! Goed wassen kan ze zeker niet, misschien heeft ze een nieuw wasmiddel nodig.” Haar man kijkt naar het hele gebeuren, maar zegt niets. Telkens als de buurvrouw in de weken erna haar was te drogen hangt, geeft de jonge vrouw hetzelfde commentaar: “Vreselijk, dat mens kan nog niet eens fatsoenlijk de was doen”. Een maand nadien is dezelfde jonge vrouw echter verrast door de schone was bij haar buurvrouw en zegt tegen haar partner: “Kijk, ze heeft leren wassen! Wie zou haar dat geleerd hebben?” Haar man wacht even en zegt dan: “Niemand, ik heb onze ramen gelapt.”. Zo zie je maar, alles wat we zien is gekleurd door onze waarneming, afhankelijk van de schoonheid van het venster waardoor we kijken. Als onze ogen vertroebeld zijn en als we onze blik niet verruimen, en ons niet – zoals we bij de verrekijker- richten op het moeilijk waarneembare, dan zullen we het wonder niet aanschouwen. Dan is Kerstmis een feest van gezelligheid, van eten en drinken, van versiering, mooie liederen en koren, romantiek en warm kaarslicht. Op zich is daar niets mis mee, maar dat blijft de buitenkant. Het wonder van Gods aanwezigheid zullen we niet aanschouwen en het verhaal van Maria en Jozef, de herders en wijzen blijft dan een aardig verhaal, maar niet het verhaal van God met ons. Het kerstverhaal zelf nodigt ons uit om onze blik te verbreden, dichterbij te halen, wat bijna verborgen is. Dat wat zich klein aankondigt opmerken, op waarde schatten en in zijn grootheid zien. Wie zich blind laat leiden door de media, kan bevriezen in het misverstand, dat er werkelijk niets meer deugt in onze maatschappij. Maar dat geeft een verkeerd beeld. Laten u en ik ons hart open stellen en dat gebruiken als verrekijker, zodat we vol verwondering kunnen stilstaan bij dat wat nauwelijks mogelijk lijkt en onbegrijpelijk is: God komt aan het Licht in een kind, in een mens. En dat was in Bethlehem. Kijken we naar het grote nieuws dan zien we verwoesting dood en verderf in het Heilig Land. Vreselijk! Maar kijken we klein dan zien we tekens van hoop, details, Christen, Jood, Moslim, zingen samen een lied in Bethlehem, deels in het Arabisch. Dit geeft hoop. Stel je open voor dit en andere kleine wondertjes. Kijk met de ogen van je hart. Zalig Kerstfeest. |