| We vieren vandaag Maria Tenhemelopneming, een feestdag ter ere van Maria. Maar wie is Maria. Ik heb gezocht naar een foto van haar, maar tevergeefs, geen enkele te vinden! Een krantenknipsel, een archiefopname van NOS journaal, een bandopname, vergeet het maar. Opvallend is, dat Maria altijd als een jonge vrouw wordt afgebeeld, op schilderijen, iconen, en ook als standbeeld. Nergens zie je een Maria van 65+ met rollator. Dat maakt de vraag, wie zij is, alleen maar meer intrigerend. Een voorbeeld van een icoon heb ik hier. Het enige waarover we beschikken zijn de vier evangelie’s en de Handelingen der apostelen. In bronnen ben ik nagegaan, hoe vaak Maria daar wordt genoemd. In totaal komt 4x alleen haar naam voor. Haar eigenschappen en haar eigen uitspraken vormen 7 zinnen. Dat is nu niet bepaald veel voor een vrouw, die in onze Kerk zo’n voorname plaats inneemt. Marcus zegt enkel, dat Jesus een zoon is van Jozef en Maria. Meer komt Maria niet voor. Matteüs beschrijft de afkomst van Jesus, verhaalt de tocht van Bethlehem naar Nazareth en doet de omstanders vragen: Jesus is toch de zoon van Jozef en Maria. Bij Johannes duikt zij op bij de bruiloft van Kana, en als moeder onderaan het kruis. In de Handelingen der apostelen wordt zij genoemd als vrouw, die belangrijk is voor de eerste christengemeenschap. Lucas heeft het over de boodschap van de engel aan Maria, over de geboorte van Jesus, over de ontmoeting tussen haar en nicht Elisabeth en laat Maria jubelen in het Magnificat en heeft het over gelukwensen over de schoot die U gedragen heeft. Kortom de evangelisten weiden weinig woorden aan de moeder van de Heer. Ik was na de optelling best teleurgesteld en ook verbaasd. Volgens de RK traditie is zij een dochter van Joachim & Anna, zal zij rond haar 14e jaar verloofd zijn. Als Jesus sterft op 33 jarige leeftijd dan zal zij ongeveer 47 jaar moeten zijn. En de overlevering vermoedt haar overlijden rond 50 in Efeze of Jerusalem. Dat is niet precies bekend. Ik heb overigens de kerk, waar men de ‘dormitio Mariae’, het ontslapen van Maria herdenkt bezocht in Jerusalem. Prominent is Maria wel aanwezig in de volksdevotie. Zij verwijst altijd naar Jesus als de middelaar tussen de mens en God. In de volksdevotie wordt Maria toegankelijker beschouwd dan Jesus en haar moeder-zijn draagt daar aan bij. Meestal wordt zij aangeroepen als ‘voorspreekster’ , d.w.z. of Maria voor ons wil bidden. Tot haar bidden wij in het “Wees gegroet “ en in de rozenkrans; Maria heeft vele titels, die we uitspreken tijdens de litanie van Maria; veel mensen dragen een medaille. Veel Heiligdommen zijn aan haar geweid en in menig kapelletje is haar beeltenis te vinden. Jong en oud steken, kerkelijk of niet, een kaarsje aan bij haar. Feestdagen zijn er ook naast vandaag, Maria Tenhemelopneming, Maria Lichtmis, Maria Boodschap, Maria Visitatie, Maria Geboorte, Maria Onbevlekt Ontvangen etc. En dit allemaal terwijl er in het Nieuwe Testament nauwelijks een woord aan haar is geweid en wij dus, zoals gezegd, er ons geen gezicht bij kunnen voorstellen. Toch krijgt Maria wel een gezicht uit de karige vindplaatsen in het Nieuwe Testament Zij het een ander gezicht: haar karakter, haar voorbeeld, haar inborst. Ik noem er enkele: Zie de dienstmaagd des Heren Voor mij als gelovige houdt zij mij een spiegel voor. Zij slaat zich niet op de borst, ik word moeder van Gods Zoon, maar stelt zich dienstbaar op. Wie zou ik zijn, als ik mij als gelovige op de borst sla? laat ik maar bescheiden blijven. In het Magnificat het stem geven aan het testament van God God is Barmhartig, God slaat trotsen van hart uiteen, God verheft de geringen en de Rijken zendt Hij heen met lege handen. Ik word er in het Magnificat nogmaals aan herinnert, waar God waarde aan hecht. Zo mag ik ook in het leven proberen te staan: barmhartig, niet trots ten koste van anderen, maar met oog voor de geringe, kwetsbare medemens. Toen zij Hem daar opmerkten, stonden zij verslagen. (Lc 2) Zijn moeder zei tot Hem: ‘Kind, waarom hebt Ge ons dit aangedaan? Denk toch eens met wat een pijn uw vader en ik naar U hebben gezocht.’ Maar Hij antwoordde: ‘Wat hebt ge toch naar Mij gezocht? Wist ge dan niet, dat Ik in het huis van mijn Vader moest zijn?’ Zij begrepen echter niet wat Hij daarmee bedoelde. Hij ging met hen mee naar Nazareth en was aan hen onderdanig. Zijn moeder bewaarde alles wat er gebeurd was in haar hart. Maria laat zich hier zien als verontruste moeder, wanneer Jesus zich onttrekt aan hun waarneming. Menigeen zal zich herkennen in haar woorden: kind, waarom hebt je ons dit aangedaan. Het is van alle tijden en daarin spreekt zij velen aan: zij spreekt tot Jesus als kind en niet als Mensenzoon. Zij is menselijk en benaderbaar en daarom wenden velen zich tot haar toevlucht. Ook Ik kan bij haar terecht met mijn zorgen en weet, dat zij dat als moeder/ouder dit herkent. Tevens staat er in dat fragment, dat zij de ware aard van haar kind niet herkent. Zij begrijpt niet wat Jesus bezielt. En dat is voor mij een verademing. Ook zij heeft haar twijfels, ook zij kan het niet bevatten en dus mag óók ik mijn onvermogen tonen. Maria bewaarde alles wat er gebeurd was in haar hart, zo staat er. Dat zal u en ik toch ook overkomen? Dat wat je in het leven overkomen, later voor de geest haalt, overdenkt, een plaats geeft en er soms je voordeel mee doet. Voor mij een uitnodiging om soms niet meteen te reageren, maar in mijn hart te overdenken en na reflectie erop terug te komen, zonder boosheid. Een mooie eigenschap. En tenslotte bij de Bruiloft van Kana zegt Maria: doe maar wat Hij u zeggen zal. Toch heeft Maria later alle vertrouwen in haar dan volwassen zoon: doe maar wat Hij u zeggen zal. Zij heeft niet de regie, dat heeft Jesus en zij geeft hem die plaats, zij geeft Hem alle ruimte. Maar zij is verder in het proces, dat haar Zoon de Messias is. Voor mij een aanmoediging om mijn kinderen en kleinkinderen ook de ruimte te geven zich te ontwikkelen. Hen te stimuleren en vertrouwen te geven. Soms is dat moeilijk: je wilt hen vanuit je levenservaring behoeden en soms is het ook moeilijk om als ouder de regie uit handen te geven: ik weet het beter. Ook dit is Maria hierin een voorbeeld. Ze staat onderaan het kruis. En tenslotte staat zij onderaan het kruis. Vanzelfsprekend, maar ook zo moeilijk en kwetsbaar. Vele ouders, onder ons ongetwijfeld ook, hebben verdriet en pijn over wat hun kinderen en kleinkinderen overkomt. Dat kan ziekte zijn, een ongeval, een verslaving, kind van de rekening bij echtscheiding, ruzie en vervreemding. Dat is een kruis en dan toch nabij blijven, toch onder ogen zien, toch laten voelen: ik ben er/Het hart wint het van het hoofd. Zo mag ik op dit feest Maria dankzeggen, wat ze ondanks de bescheiden rol in de Bijbel mij te zeggen heeft. Geen foto dus, maar Maria heeft wel een gezicht gekregen. Elk standbeeld, elk icoon of schilderij schiet te kort, maar in mijn hart leer ik haar kennen, als ik mij als gelovige openstel. Ten hemel opgenomen, maar zo aards nabij in onze devotie. |